I. Faysal

İlk Irak kralıdır. 1920'de kısa süreli Suriye Arap Krallığı ve 1921-1933 arasında Irak kralı görevi yaptı.

I. Faysal, 20 Mayıs 1883 tarihinde Osmanlı Devleti’ne bağlı Taif’de doğmuştur. Tam adı Faysal bin Hüseyin bin Ali el-Haşimi’dir. 1916-1924 arasında Hicaz'ı yöneten Mekke emiri Şerif Hüseyin'in oğludur. Annesi Abdiyya bint Abdullah’dır. Şerif Ali ile Şerif I. Abdullah adında iki abisi vardı.

Birinci Dünya Savaşı sırasında, babasının 29 ekim 1916’da Osmanlı Devleti’ne karşı isyan etmesi üzerine, Osmanlı Devleti Meclis-i Mebusanı’nda Cidde mebusu olan Şerif Faysal da ona katıldı, bütün İslâm âleminin nefretini üzerine çekerek, İngilizler’le işbirliğine girişti; bu arada ünlü İngiliz casusu Arabistanlı Lawrence ile çapraşık münasebetlerde bulundu.

Arap ayaklanması patlak verdiğinde Osmanlılara karşı sürdürülen askeri harekâtta I. Faysal önemli rol oynadı. Bir Arap birliği Eylül 1918'de Şam'ı işgal etti ve İngilizlerle varılan anlaşma çerçevesinde 11 mart 1920’de İngilizler tarafından Suriye kralı ilân edilen I. Faysal, aynı yılın 25 ağustosunda Fransa Şam’ı işgal edince Fransızlar tarafından Şam’dan ayrılmak zorunda kaldı ve Londra’ya gitti. Tam bir sene sonra Irak’ta bir manda yönetimi kurmak isteyen İngiltere tarafından Irak kralı ilan edildi. Irak’ta Padişah-Halife’ye isyan ettiği için nefret edilen I. Faysal, böylece, İngilizler’in yardımıyla, tahta oturdu. Abdülhamit II’in oğullarından Şehzade Burhanettin Efendi’yi (1885-1949) kral yapmak isteyen Irak ordusu ileri gelenleri, İngilizler tarafından kanlı bir şekilde dağıtıldılar. 1930 haziranında İngiltere, Irak’ın bağımsızlığını tanıdı. I. Faysal, 1932 haziranında, Türkiye’yi ziyarete gelmiştir.

1932 yılında Irak’ın Milletler Cemiyeti’ne kabul edilmesini sağladı.

11 Mart 1920 - 25 Ağustos 1920 tarihleri arasında Suriye Arap Kralı oldu. 23 Ağustos 1921 - 8 Eylül 1933 tarihleri arasında ise Irak Kralı olarak bulundu. 1924 yılında büyük oğlu Gazi bin Faysal veliaht ilan edildi.

I. Faysal, 1904 yılında amcasının kızı Huzaima bint Nasser ile evlendi. Gazi bin Faysal (d.1912-ö.1939), Princess Azza bint Faisal, Princess Raifia bint Faisal, Princess Rajiha bint Faisal, Prince Muhammed bin Faisal adlarında çocukları vardır.

I. Faysal, 8 Eylül 1933 tarihinde Bern, İsviçre’de 50 yaşında kalp krizinden ölmüştür. O ölünce de yerine oğlu veliaht prens Gazi bin Faysal geçti.

Kaynak:Biyografi.info