Edmund Husserl

Fenomenoloji okulunu kuran Yahudi kökenli Filozof Edmund Husserl, ilk çalışmalarında, kasıtlılık analizlerine dayanan mantıkta tarihselcilik ve psikolog eleştirilerini ele aldı ve detaylandırdı. Geliştirdiği bu yöntemle felsefeye kesin bir bilim niteliği kazandırmayı amaçlamıştır.

Edmund Husserl, 8 Nisan 1859 tarihinde bugün Çekoslovakya Cumhuriyeti’nin içinde bulunan Moravia’da doğmuştur. Yahudi kökenli Alman filozof olan Edmund Husserl’in gerçek adı Edmund Gustav Albrecht Husserl’dir. 1876’da Olmütz’deki (Olomouc) Gymnasium’u bitirdi. Ardından Leipzig, Berlin ve Viyana üniversitelerinde fizik, matematik, astronomi ve felsefe öğrenimi gördü. Bu yıllarda modern psikolojinin kurucularından birisi olan Wilhelm Wundt’un verdiği dersler onun felsefeye ilgi duymasına yol açtı. Berlin’de Leopold Kronecker ve ünlü matematikçi Karl Weierstrass ile çalıştığı sırada da aynı zamanda felsefe derslerini takip ediyordu. 22 Kasım 1882’de Viyana Üniversitesi'nde Beitrage zur Theorie der Variationsrechnung (Değişimler Hesabı Kuramına Katkılar) başlıklı çalışmasıyla doktor unvanını aldı. Berlin’de, analizi aritmetikleştirmesiyle tanınan matematikçi Karl Weierstrass’ın asistanı oldu.

1883 sonbaharında Franz Brentano’nun yanında çalışmak üzere Viyana’ya gitti. Franz Brentano ve çevresindeki öğrenci grubu (sonradan Çekoslovakya’nın ilk başkanı olan Tomás Masaryk de bu grubun üyesiydi) Edmund Husserl üzerinde belirleyici bir etkide bulundu. Kutsal Roma-Germen imparatoru II. Joseph’in başlattığı Aydınlanma ruhu, dinsel hoşgörüsü ve ussal bir felsefe arayışıyla bu çevrede canlılığını sürdürüyordu. Edmund Husserl’in düşünceye daha kesin bir ussal temel kazandırma çabası da bu çevrede destek buldu. Husserl, daha başından beri bu ussal temelin yalnızca kuramsal bir edim olamayacağına inanıyordu; aynı zamanda etik özerklik anlamında ahlaki bir sorumluluk da içermeliydi.

1884-1886 yılları arasında Brentano'nun yanında kalarak, felsefe bilgilerini geliştirir. Psikoloji ve felsefe, bu dönemde onun asıl ilgi alanını oluşturmaktadır. 1886/87'de Halle'de "Über den Begriffder Zahl. Psychologische Analysen” (Sayı Kavramı Üzerine Psikolojik Analizler) adlı doçentlik teziyle Cari Stumpf'un yanında doçent olur. Husserl Halle'de 1901 yılına kadar çalışır. 1900-1901'de ilk büyük yapıtı olan iki ciltlik Logische Untersııchııngen (Mantık Araştırmaları) yayımlandı.

1901'de Göttingen Üniversitesi'nden aldığı teklif üzerine bu üniversiteye gitti. 1916 yılına kadar Göttingen'de çalışan Husserl, 1916'da Heinrich Rickert'ten boşalan kadroya atanarak Freiburg Üniversitesi'nde çalışmaya başlar.

1920’lerden itibaren Husserl Almanya’da felsefeye yön veren filozof olmuştur. 1923’te Berlin Üniversitesine geçmesi için davet alır ancak Freiburg Üniversitesini terk etmeyerek emekli olduğu 1929 tarihine kadar orada kalır. Emekli olunca husserl’in yerini Martin Heidegger aldı.

Edmund Husserl 1933’ten itibaren Almanya’da Nazizmin yükselişi dolayısıyla sorunlarla karşılaşmaya başladı. 1934’te, Yahudi kimliği yüzünden emekli profesör olarak sahip olduğu üniversite kütüphanesini kullanma hakkını kaybetti. 1935’te elyazmalarının Prag’a gitmesinin daha güvenli olduğunu düşündüğü için Prag Felsefe Çevresi’yle irtibata geçti. 1937’de Paris’teki Uluslararası Felsefe Kongresi’ne katılmaktan men edildi. 1938’de Husserl hastalanıp öldükten sonra el yazmaları gizlice Belçika’ya kaçırıldı ve savaş bitene kadar da orada saklandı. 1939’da Prag’a giren Alman askerleri Deneyim ve Yargı’nın bir baskısını tamamen yakmışlardır.

Edmund Husserl, Viyana’da Lütercilik’i benimsedi.

Edmund Husserl, 1887 yılında Malvine Steinschneider ile evlendi. Üç çocukları oldu.

Edmund Husserl, 27 Nisan 1938 tarihinde Freiburg im Breisgau, Almanya’da 79 yaşında ölmüştür.

Kaynak:Biyografi.info