Cengiz Aytmatov

Cemile, Selvi Boylum Al Yazmalım, Gün Olur Asra Bedel gibi Kırgız Edebiyatı’nda önemli yere sahip olan eserleri kaleme almış olan Kırgız yazar, gazeteci ve çevirmen. Türkiye’de eserleri en çok okunan yabancı edebiyatçılardan birisi olan Aytmatov, ayrıca Kırgızistan’ın eski dışiÅŸleri bakanı Askar Aytmatov’un babası ve NATO ile UNESCO’nun eski Kırgızistan temsilcisiydi.
Cengiz Aytmatov, 12 Aralık 1928 tarihinde, Kırgızistan’da bulunan Talas ÅŸehrine baÄŸlı olan Åžeker köyünde dünyaya geldi. Babası devlet adamı Torekul Aytmatov, annesi ise tiyatro sanatçısı olan Nahima Aytmatov’du. O dönemde SSCB’ne baÄŸlı olan Kırgızistan’da önemli siyasi figürlerden birisi olan babası, 1937 tarihinde Burjuva Milliyetçisi olma suçuyla Moskova’da tutuklandı ve bir yıl sonra da kurÅŸuna dizilerek idam edildi.

Okul hayatına Sheker’de bulunan bir Sovyet okulunda baÅŸlayan Aytmatov, babasının yokluÄŸu nedeniyle ailesinin karşılaÅŸtığı geçim sıkıntılarını atlatmak için erkenden iÅŸ hayatına atıldı. YaÅŸadığı köyde uÄŸu görevine henüz 14 yaşındayken atılan Aytmatov, bu iÅŸte vergi tahsildarlığı ve tarım makinelerinin sayımı gibi pek çok görevde çalıştı.

1964 yılında, Frunze’de bulunan Kırgız Enstitüsü’nde veterinerlik bölümünde okumaya baÅŸlasa da kısa bir süre sonra bu bölümden ayrılarak Moskova’da bulunan Maxim Gorky Edebiyat Enstitüsü’ne geçiÅŸ yaptı. 1956-1958 yılları arasında Moskova’da eÄŸitimini tamamlamasının ardından sekiz yıl boyunca Pravda kentinde çalışan Aytmatov, daha sonra tam zamanlı yazar olarak hayatını kazanmaya baÅŸladı.

Ä°lk yayınlanan eserleri 1952 yılında The Newspaper Boy Dziou ve Awbım dergilerinde yayınlanan Aytmatov’un basılan ilk kitapları ise Beyaz YaÄŸmur (1954) ve Cemile (1958) oldu. Yazarın 1970 yılında yayınladığı Selvi Boylum Al Yazmalım ve 1980 tarihli ilk romanı Gün Olur Asra Bedel, dünyanın pek çok ülkesinde yayınlanarak yazara büyük bir ün kazandırdı. BaÅŸarılı edebiyatçının Selvi Boylum Al Yazmalım adlı eseri Türkiye’de sinemaya uyarlanırken, Gün Olur Asra Bedel ise 1998 yılında Rusya’da beyaz perdeye aktarıldı.

1957 yılında Sovyet Yazarlar BirliÄŸi’ne kabul edilen Aytmatov, 1963 tarihinde ise Lenin Ödülü’nü kazandı. Avrulpa BirliÄŸi, NATO ve UNESCO’nun Kırgızisyan delegeliÄŸi görevini de üstlenen Aytmatov, ayrıca Baltık Ãœlkeleri BirliÄŸi’nde ülkesinin temsilcisi olarak yer aldı. Aytmatov’un oÄŸlu Askar Aytmatov ise, babası gibi siyasetten uzak kalmadı ve de Kırgızistan DışiÅŸleri Bakanı olarak ülkesine hizmet verdi.

Yapıtları 100’ün üstünde dile çevrilen ve ülkesinin yetiÅŸtirdiÄŸi en önemli edebiyatçılardan birisi olan Cengiz Aytmatov, 16 Mayıs 2008 tarihinde, Tataristan’ın baÅŸkenti Kazan’da böbrek yetmezliÄŸi teÅŸhisiyle hastaneye kaldırıldı ve 10 Haziran 2008 tarihinde, tedavi için bulunduÄŸu Almanya’da hayata gözlerini yumdu.

Kaynak:Biyografi.info