Epifiz

Omurgalıların beynine bağlı küçük doku yumrusudur. Kurbağa ve köpekbalığı gibi bazı omurgalılarda ışığa duyarlı hücreler içeren epifiz, derinin altındakı üçüncü bir göz gibi davranır.

Memelilerdeyse, sinir hücresi içermeyen, beynin merkezinde yukarı doğru çıkıntı yapan, çam kozalağını andıran biçimli (bu nedenle kozalaksı bez de denir) epifiz, küçük bir bezelye boyutlarındadır ve özerk sinir sistemine bağlı bir salgı bezi işlevi görür.

Hücrelerinde "melatonin" adlı hormonun temel maddesi olan serotonin bulunur.

Epifizdeki, beyin sıvısındaki ve kan plazmasındaki melatonin miktarı gün boyunca değişiklikler gösterir ve en yüksek düzeyine karanlıkta ulaşır.

Melatonin bazı hayvanlarda hipofizi ve hipotalamusu etkileyerek, büyümeyi ve yumurtalıkların çatlamasını yavaşlatır. İnsanlardaki etkisi ise tam olarak bilinmemektedir.